Karl Marx ve Artık Değer Kavramı

 Marx tarafından geliştirilen artık değer kavramı, işçinin emeğinin mübadele değeri ile kullanım değeri arasındaki farktır. Burada işçinin mübadele değeri dediğimizde anlatılmak istenen, işçinin günlük hayatını sürdürebilmesi için  gerekli olan geçimlik malları alabilmek için harcadığı zamandır. Kullanım değeri ise  işçinin emeğini bundan daha fazla zamana kiralanmasıdır ama işçiye geçimlik kadar pay verilmesidir.

Örneğin; işçinin bir günlük hayatını sürdürebilmesi için gerekli olan geçimlik mallar, 5 saat emek harcanarak üretilebilmektedir. Bu durumda işçi 5 saat çalışarak emeği ile  geçimlik malları mübadele edebilecektir. Ancak bu durum  karını  sürekli arttırmak isteyen kapital sahibi için cazip olamayacaktır. Bu durumda kapital sahibi işçinin emeğini 5 saat karşılığında satın alacak ama işçinin emeğini 8 saat olarak kiralayacaktır. Yani işçi 8 saaat çalışmasına tekabül edecek mal ve hizmet üretecek ama kapital sahibi tarafından gerçekleştirmiş  olduğu bu üretimin 5 saatlik kısmı kendine verilecetir.  İşte kapitalist tarafından alıkonulan bu fark artık değerdir.

Adam Smith ve İş Bölümü-Uzmanlaşma

 İş bölümü ve uzmanlaşmanın verimi arttıracağını ifade eden isim meşhur 'Toplu İğne' örneği ile ADAM SMİTH'dir. Smith'e göre,  iş bölümü ve bunun sonucunda uzmanlaşmanın olması verimlilikte artış meydana getirecektir. Bu durum şu şekilde gerçekleşir:

- İşçinin becerisinde ve üretkenliğinde artış meydana gelir.

- Sürekli aynı işin yapılması ile işi kolaylaştırıcı yöntemler geliştirilerek iş, daha hızlı ve basit yapılacaktır.

- iş değiştirmeden dolayı ortaya çıkan zaman kaybı önlenmiş olur.

 Bu konuda Smith'in ünlü 'Toplu İğne'  imalatı örnek gösterilebilir. Buna göre, bir kişi tek başına toplu iğne üretse, günde 1 tane toplu iğne üretebilecekken, bir kişi teli gerse, ikincisi düzeltse, üçüncüsü kesse, dördüncüsü ucunu sivriltse ve bu şekilde on kişi çalışsa günde 48.000'den fazla  toplu iğne üretebilir. Dolayısıyla iş bölümü ve uzmanlaşma verimlilikte artışa sebep olur. 

Terkip Hatası Nedir?

 Terkip hatası, tek tek bireyler için düşünüldüğünde doğru olan bir karar toplumun geneline uyarlandığında farklı sonuçlar vermesidir. Tasarruf paradoksu, terkip hatasına güzel bir örnektir. Tasarruf yapmak birey için rasyonel bir davranış olarak kabul edilirken, toplumun geneli tasarrufa gittiğinde milli gelirde azalma meydana gelir. Çünkü tek başına birey, tüketimini kısıtladığında  başkalarının aleyhine servetini arttırmış olur. Toplumun geneli aynı şekilde davrandığında efektif talepte azalma olur.  Normalde artan tasarruf milli geliri attırması gerekirken, tasarrufların gömülemeye gitmesi durumunda milli geliri azaltıcı bir etki meydana  gelir. Buna tasarruf paradoksu denir.

Reel Ücret ve Nominal Ücret

  Reel ücretler, en temel ifadeyle nominal ücret ile satın alınabilecek mal ve hizmet miktarını göstermektedir. Bu açıdan reel ücretler nominal ücretlerin fiyatlara bölünmesiyle bulunur.

Örneğin;  Bir kitabın fiyatı 100 tl olan ekonomide Mehmet 200 tl ücret aldığını varsayalım. Bu durumda  işçinin eline geçen para nominal ücreti 200 tl iken, reel ücreti 2 kitaptır. Buna alım gücü de denebilir. 

Yıl sonunda Mehmet'in ücretine  %20 zam yapılmış  ve enflasyon da %50 olarak gerçekleşmiştir. Bu durumda artık  A işçisinin eline geçecek olan para 240 tl olarak artmıştır. Fakat bu işçinin refah düzeyinde düşme yaşanmıştır. Çünkü eskiden  nominal ücreti ile 2 kitap alabilirken şuan 1 kitap 150 tl olduğu için 2 kitap alamayacaktır. Dolayısıyla Mehmet'in nominal ücretinde artış olmasına rağmen reel ücretinde azalma meydana gelmiştir. Bu yüzden işçi nominal ücretini varsaymayarak reel ücretini dikkate alması gerekecektir.